Voorzitter,

Feit of begin. Dekt de titel ook de lading? In de titel wordt gesproken van een feit, maar in de rest van de voorjaarsnota wordt erover gesproken, dat zaken nog moeten worden gecompleteerd en aansluitend nog acties noodzakelijk zijn.  Uitwerking van de gekozen bedrijfsvoering wordt niet doorgepakt in 2017 en 2018, maar doorgeschoven. Bezuinigingen die haalbaar zijn worden doorgeschoven en gehalveerd. Voorzitter, kan je dan spreken van een feit? Dat wrikt in onze ogen.

Voorzitter, wij zijn blij dat er licht aan de horizon is. Na vele jaren van dreigende wolken en keer op keer te moeten bezuinigen, krijgen we nu een andere boodschap. Er is ruimte om de scherpste kanten van de bezuinigingen eraf te halen en de lasten te verlichten. Dat is mooi, maar wat merkt de Nijkerkse burger daarvan??  Alleen een huiseigenaar betaalt rioolrecht; iemand in een huurhuis niet. Veel Nijkerkers zullen er dus niet op vooruit gaan. Dat wrikt.   

Voorzitter, de clusters zoals benoemd worden nu ook gebruikt als programma-indeling. Een logische keuze. Wij kunnen daar dan ook mee instemmen. (punt 1 van het raadsvoorstel).

Wel hebben wij de vraag aan het college wat zij doet met de uitkomsten van de gehouden workshops over een nieuwe opzet van de begroting. Zien wij hier bij  de begroting wat van terug?

De ingeslagen weg van Samen aan zet ondersteunen wij ten volle. Wij zijn verrast en blij met de hoge opkomst voor de dialoog van de eerste twee clusters. Wij, de raad maar ook het college, moet nu uitkijken dat wij de dialoog niet in de wielen rijden of in de weg gaan zitten. Ook bij voorgenomen beleid uit de voorjaarsnota en de komende moties moeten wij opletten, dat voor de wettelijke taken geldt, dat het ‘wat’ niet ter discussie kan komen in de dialoog, maar het ‘hoe’ ook in de dialoog aan de orde moet komen. Al kan er beleid zijn  dat niet kan of hoeft te wachten op het starten van een dialoog.

Voorzitter, even een uitstapje uit de voorjaarsnota. Afgelopen donderdag kregen wij als toetje op de raadsvergadering de speerpunten van dit college in een sneltreinvaart gepresenteerd. Hiermee komt het college zijn afspraak na. Wij willen hier nu niet uitgebreid op ingaan.  

Het prijskaartje van dit college was ons al wel bekend, maar hier wordt nu nog € 875.000 aan toegevoegd voor het verwezenlijken van de speerpunten. Voorzitter dat mag. Maar zowel in de voorjaarsnota als in de prezi-presentatie missen wij bij de speerpunten meetbare doelstellingen. Het zijn veelal algemene opmerkingen en zelfs zaken die al gereed zijn. Voorzitter dat wrikt, om zoveel budget vrij te geven voor 2016, 2017 en 2018, zonder duidelijke afspraken en zonder meetbare doelstellingen, is lastig.

Wil het college onze steun bij de begroting krijgen, dan zal dit nadrukkelijk moeten worden opgepakt en uitgewerkt moeten worden. Graag horen wij van het college of zij dit gaat doen.

Voorzitter de tijd is te kort om uitgebreid op alles in te gaan. Een paar dingen vallen op.

Programma 1 Leefstijl

Blij zijn wij met de inzet op Gezondheid en de specifieke aandacht die u hieraan geeft. De omslag in denken in onze samenleving van ziekte & zorg naar gezondheid & gedrag zien wij ook in de samenleving op gang komen. Wij zien dan ook uit naar de visie Publieke Gezondheidszorg welke in het najaar komt.

Daarnaast zet de gemeente zich in voor het stimuleren en ondersteunen van activiteiten in de samenleving. Tevens zal de komende periode gekeken worden naar de overdracht en exploitaties  van accommodaties. Als ChristenUnie-SGP hebben wij stevig gepleit voor een gezond verstandbeleid hierin. Wij waren dan ook positief verrast vorige week met de brief van het college aangaande de accommodaties van de scouting in Nijkerk. Een tien met een griffel voor de scouting en de gemeente. Een nieuw gebouw op een mooie nieuwe locatie, met samenwerking in de wijk en ontwikkelen wat achterblijft en geld overhouden.  Ook op het gebied van (breedte)sport zien wij mooie ontwikkelingen. Veel inzet van vrijwilligers zorgen voor goede en gezonde clubs en verenigingen.

Bij accommodaties gaat het verder dan alleen de sportaccommodaties. Vraag aan het college is waarom in de voorjaarsnota alleen naar de sportaccommodaties is gekeken en niet naar alle accommodaties? Voorzitter onze fractie is een sportieve fractie. Wij houden van een gelijk speelveld en gelijke behandeling. In de afgelopen jaren hebben wij op diverse fronten veel moeten bezuinigen. Veel op het sociaal domein (los het maar op binnen eigen budget), de bibliotheek (al 12,5% en waarschijnlijk nog een keer 12,5%), onze monumenten, onze wegen, het schoolzwemmen, de onderwijsachterstanden; allemaal dossiers en zaken waar veel op is bezuinigd. In al die jaren is er nooit bezuinigd op sport. Voorzitter dat wrikt. De reden? We hebben vaste afspraken tot 2018. Voorzitter, nu ligt hier de kans om in de dialoog à  la de scouting aan het werk te gaan, of als raad net als op het sociaal domein te zeggen “los dit op binnen uw eigen budget”. Voorzitter om nu structureel € 460.000 het budget voor sport te verhogen (is bijna 15%) gaat ons te ver. Oplossen binnen eigen budget zou in onze ogen eerlijk zijn. Eerlijk? Hebben wij als raad en onze voorgangers niet een beetje  struisvogelpolitiek gevoerd? Ja dat hebben wij. Moeten wij nu alles dan maar betalen, voorzitter dat gaat ons een stap te ver. Wat dan wel?

Voorzitter in onze ogen heeft het sociaal domein de afgelopen jaren al genoeg ingeleverd of staat een bezuiniging al ingeboekt (denk aan bibliotheek).  Daarom stellen wij voor de korting in cluster 1 te verhogen met € 123.000 en cluster 5 Sociaal domein geen korting te geven op het beïnvloedbare budget. Hiervoor hebben wij een amendement.  Voorzitter, wij zijn benieuwd hoe de andere partijen hierover denken. Met het aannemen van deze wijziging zouden wij ook kunnen instemmen met punt 2 van het raadsvoorstel.

Voorzitter, dan Programma 2 Economie en bedrijfsomgeving

De werkgelegenheid stimuleren, waarbij werkgelegenheid van belang is voor de zelfredzaamheid. Een mooi speerpunt dat  wij van harte ondersteunen. Maar wat wilt u  bereiken? Afgelopen week was dit nog in het nieuws. Ook de gemeenten worden in de toekomst wettelijk verplicht om mensen, die niet in een gewone werkomgeving kunnen werken, 'beschut werk' aan te bieden. Dat heeft staatssecretaris Klijnsma aangekondigd. Ze is bezorgd over het feit dat gemeenten nu zo langzaam zijn met het aanbieden van zulke werkplekken voor mensen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke beperking. Het kabinet wil dat eind dit jaar 3200 mensen zo'n werkplek bij een gemeente hebben, maar het zijn er nu nog maar 115, blijkt uit een rapport van de Inspectie van het ministerie. Een kwart van alle gemeenten blijkt zelfs helemaal nog geen voorzieningen voor deze mensen aan te bieden. Wat is de stand van zaken in onze gemeente en wat is uw taakstelling of doelstelling hierin?

Voorzitter aansluitend daarop, in een vitale samenleving blijft niemand aan de kant staan. Werk is daarbij een belangrijk instrument. Daarom vindt de ChristenUnie-SGP het belangrijk, dat we streven naar een arbeidsmarkt waar zoveel mogelijk ruimte is voor ieders talent. In zo’n inclusieve arbeidsmarkt staat de zorg voor mensen die uitvallen of bescherming nodig hebben centraal. Alleen als iedereen zijn of haar talent en capaciteit kan inzetten, kan welvaart in brede zin ten volle worden beleefd. In het bijzonder denken wij aan duurzame participatie van mensen met een verminderde arbeidsvermogen als gevolg van een beperking en van jonggehandicapten.

In de voorjaarsnota wordt kort aangegeven dat er specifieke aandacht voor werkgelegenheid onder kwetsbare doelgroepen is. Voor ons is niet helder wat hier bedoeld wordt. Daarom willen wij in het belang van alle burgers van Nijkerk met een afstand tot de arbeidsmarkt dit speerpunt concreter maken en ondersteunen door het indienen van de motie: Lokaal Sociaal Akkoord.

Ook wil de ChristenUnie-SGP dat mensen met een beperking in de gemeente Nijkerk volwaardig mee kunnen doen. ‘Toegankelijkheid’ wordt wat ons betreft de nieuwe norm en dat gaat verder dan goede bedoelingen. De 1e en 2e kamer hebben ingestemd met het ratificeren van het VN-verdrag voor mensen met een beperking. Iedereen maakt deel uit van de samenleving, ook mensen voor wie het moeilijk is om mee te doen. Mensen met fysieke beperking, maar ook mensen met een niet-zichtbare beperking. Gemeenten krijgen vanaf 1 januari 2017 de plicht om ‘toegankelijk’ als uitgangspunt te nemen. Niet alleen in openbare gebouwen en bij verkiezingen, maar ook in het sociaal domein. Onze fractie pleit concreet voor het opstellen van een lokaal Inclusie Agenda. Belangrijk is dat de doelgroep hierbij betrokken wordt. Daarom vragen we het college naast de al lopende initiatieven om zo snel mogelijk met de doelgroep en hun organisaties verder om tafel te gaan om te inventariseren wat er al is en wat er nog nodig is aan afspraken en maatregelen. Dit sluit naadloos aan op de bijeenkomst ‘Meedoen in Nijkerk’, van afgelopen donderdagavond 23 juni in ons bedrijfsrestaurant. Hier werd onder andere besproken hoe jonge mensen met een beperking in Nijkerk kunnen meedoen aan vrijwilligerswerk als opstap naar een mogelijke baan. Duidelijk werd dat er in Nijkerk nog veel te verbeteren valt.

Voorzitter wij hopen zo, als gemeenteraad van Nijkerk, op tijd voorbereid te zijn op de invoering van nieuwe wetgeving op het gebied van toegankelijkheid. Het zal aankomen op de praktijk. Woorden zijn mooi, maar mensen met een beperking wachten op daden. ‘Meedoen in Nijkerk’, voor alle Nijkerkers, daar gaat het ons om. Om dit kracht bij te zetten dienen wij de motie ’Inclusie Agenda’ in.

Voorzitter en dan Duurzaamheid. Een jaarlijks terugkerend item voor onze fractie. Voorzitter, wij schrikken van het feit dat u extra capaciteit nodig hebt voor het in kaart brengen en monitoren van lopende programma’s. Dit kan toch niet waar zijn? Nu snappen wij wel waarom wij nog geen milieujaarverslag 2015 hebben gezien? Dit kan toch niet? Wil het college aangeven wanneer wij dit kunnen ontvangen samen met een notitie over het succes van de groene container? Hierop hadden we niet bezuinigd wat is hier gebeurd? Voorzitter en wat we dan hebben op dit vlak willen we actief communiceren met de verschillende doelgroepen om hen zo te inspireren. Voorzitter en daarmee zijn wij in 2035 CO₂ neutraal? Voorzitter, als wij geld beschikbaar stellen willen we actieve inzet op een breed vlak van dit dossier zien. Te denken valt aan minder afval, denk aan het 100-100-100 project wat veel gemeenten doen met goede resultaten, inzet op energiebesparing en alternatieve bronnen. Voorzitter, hier is nog meer te noemen, maar daar is de tijd tekort voor.

Programma 3 Veiligheid en handhaving

Voorzitter, na een reeks van inbraken aan het begin van dit jaar is het relatief rustig nu in Nijkerk. We hebben inzet van gemeente en politie op dit vlak gezien. Ook de verschillende 1000 ogen projecten geven mooi aan hoe de samenleving samen aan zet is gegaan om de veiligheid in hun buurt te verbeteren.  De actieve ondersteuning vanuit de gemeente en politie draagt hier zeker aan bij.

Voorzitter ook bij handhaving is Afspraak is afspraak; weten waar je aan toe bent. Daar hielden we van en daar houden we nog steeds van. Daar houden ook de bewoners rond partycentrum de Laak en de ondernemer van partycentrum De Laak van. We hebben hier vragen over gesteld en zullen dit dossier blijven volgen. Overigens geldt dat credo “Afspraak is afspraak” ook bij die andere Laak, maar dat terzijde.

Programma 4 Wonen en woonomgeving

Naast de genoemde prestatieafspraken sociale woningbouw heeft het college bij brief van 15 juni aangekondigd dat er extra sociale huurwoningen worden gebouwd. Hierbij willen wij het college nogmaals wijzen op onze moties met betrekking tot het tegengaan van scheef wonen en het doorontwikkelen van de starterslening. Getuige raadsbrief van 16 maart zou begin juni de uitwerking hiervan beschikbaar zijn. Kan het college bevestigen dat dit er is en dat we daar inderdaad in september over  spreken ?

Voorzitter, onder dit kopje ook even aandacht voor de asielzoekersproblematiek. Het college heeft dit actiepunt opgepakt en is hier nadrukkelijk mee bezig. Het college weet dat zij in dit beleid onze steun  heeft om zo een schild voor de zwakken te wezen. Wij hopen dat het college dit in de komende maanden verder kan uitontwikkelen waarbij Nijkerk ruim aan zijn verplichtingen zal voldoen. Voorzitter doen wat we kunnen, niet wat we moeten, zou ons credo hierin zijn.

Programma 5 Sociaal Domein

Voorzitter, een domein in beweging waar de tijd te kort voor is om dit nu uitgebreid te bespreken. Een actueel domein, gezien het spoeddebat op dit dossier. College, neem ons a.u.b. actief mee in dit proces. Voorzitter ik ga nu niet in op de inhoud van dit dossier en zal mij beperken tot de speerpunten van onze fractie die wij willen meegeven en het financiële dilemma waarin u ons brengt.

Allereerst onze speerpunten die wij u nog willen meegeven.

Het college stelt voor verschuivingen aan te brengen in het budget sociaal domein. Er blijft nu een groot bedrag, bijna € 2.000.000 over, als het gaat om de begeleiding/dagbesteding. Voorgesteld wordt minder geld te begroten voor begeleiding/dagbesteding en dit geld in te zetten op andere posten. Het valt onze fractie op dat de onderbouwing hiervoor ontbreekt. Er wordt nog onderzocht hoe het komt dat inwoners minder beroep doen op de dagbesteding. Toch stelt het college al wel een verschuiving voor. Wij hebben over dit onderwerp contact gehad met Sigma, meerdere aanbieders en mensen op de werkvloer. Aanleiding hiervoor was dat we berichten hoorden dat de dagbesteding erg is verschraald. Dagbesteding is wat onze fractie betreft een belangrijke vorm van zorg. Het geeft mensen een zinvolle tijdsbesteding en voorkomt dat ze op straat of achter de televisie belanden. Ook ontlast het mantelzorgers. We hebben een motie opgesteld waarin we het college oproepen een en ander verder te onderzoeken en hierover de raad te informeren.  

Verder hebben we als gemeente nog niet een monitor of samenhangend beleid rondom armoede. Op internet zijn  mooie voorbeelden te vinden van meerdere gemeenten, zie bijvoorbeeld de gemeente Haarlem en Zwolle. Onze fractie heeft nagedacht of we het college zouden oproepen om hiermee aan de slag te gaan. We zien echter ook dat de druk op de organisatie op dit moment groot is. Zo'n onderzoek en uitwerking van beleid vraagt veel inzet van de organisatie en dat is dan ook de reden dat we er op dit moment van afzien. Toch willen we een uitzondering maken voor een punt. Meerdere keren is er landelijk aandacht geweest voor kinderen die opgroeien in armoede, 400.000 kinderen in Nederland. Nog niet lang geleden becijferde het CPS dat het in onze regio gaat om ongeveer zo'n 8% van de kinderen. Opgroeien in armoede heeft enorme gevolgen. Het heeft invloed op het welbevinden, verhoogt het risico op een sociaal isolement, heeft gevolgen op de ontwikkeling van kinderen en zelfs negatieve invloed op de hersenontwikkeling. Opgroeien in armoede maakt dat kinderen minder kansen krijgen en vaak wordt armoede van generatie op generatie doorgegeven. Het is belangrijk om te proberen die spiraal te doorbreken en als gemeente kunnen we daarin het verschil maken. De voormalig kinderombudsman heeft meerdere keren opgeroepen tot het aanbieden van een kindpakket door gemeenten. En wat onze fractie betreft zetten we vandaag een beginstap tot het invoeren daarvan. We hebben hier een motie over voorbereid

Voorzitter we zouden nog wel meer willen maar gezien de tijd en de druk op dit dossier zijn dit voor nu zaken die wij het college willen meegeven.

Voorzitter dan nog een punt. Samen sterk tegen drugs. Weer een mooi voorbeeld van actieve burgers en een participerende gemeente. Om hier de komende periode voor vroegsignalering en preventie geld beschikbaar te stellen ondersteunt onze fractie van harte.  

Voorzitter maar toch wrikt hier iets. Sinds wanneer valt drugs onder Sociaal Domein? Wat ons betreft hoort hij bij Leefstijl, gezondheid en GEDRAG!!  Waarom? Omdat dan het tekort op het sociaal domein op € 801.000 uitkomt voor 2017?  Dat wrikt.

Voorzitter en dat brengt mij bij ons dilemma.

Het overschot van 2016 en 2017 wordt creatief ingevuld met nieuw beleid, € 512.000 voor gebiedsteams, € 150.000 voor eigen bedrijfsvoering en een zeer ruim innovatiebudget. Voorzitter, dat wrikt. Maar moeten wij nu een motie maken en OZB terugvragen of moeten wij afwachten of dit geld goed besteed gaat worden binnen het sociaal domein, daar waar ons hart ligt.

Voorzitter dit goedkeuren gaat ons nu een stap te ver. We weten te weinig, en zien weinig meetbare resultaten tot nu toe. Overtuig ons bij de begroting daar ligt uw uitdaging. En dan hebben we nog de meicirculaire, waar we € 1.000.000 extra krijgen voor het sociaal domein, nog niet eens in onze overweging meegenomen.

6 Bestuur en bedrijfsvoering

Voorzitter, sprekend over die dialoog, we zijn afgelopen donderdag op dit onderwerp weer bijgepraat. We zijn blij dat er veel animo is om mee te praten. Ook snappen wij dat het voor sommige partijen spannend is, gaat de raad haar woord houden? Het is onze uitdaging om de samenleving te laten zien dat ze gehoord worden, dat er echt iets met hun bijdrage zal worden gedaan. Dit vraagt veel van de ambtelijke begeleiding, het college en ons als raad. Een ding is zeker, we gaan aanlopen tegen onvoorziene zaken. Bijvoorbeeld omdat niet alle onderdelen van de clusters even goed uitgewerkt worden, in dat geval is aan het ons als raad de uitdaging om – in lijn met de dialoog – tot besluitvorming te komen. Voor die verantwoordelijkheid kunnen en willen wij niet weglopen.

Voorzitter, afgelopen week is in het fractievoorszittersoverleg gesproken over de invulling van de raadscolumn. Als fractie hebben wij hier nog even over doorgesproken en zouden hier voor een half jaar een ander accent op willen leggen. Wij hebben dit in een motie verwoord.

Voorzitter, de bibliotheek. Wij kunnen het temporiseren hier begrijpen en ondersteunen dat. Wel jammer dat deze rijdende trein op deze wijze een tussenstop maakt.

Het temporiseren van de bezuinigingen zowel in de samenleving als op de bedrijfsvoering vinden wij jammer. Het afremmen van een rijdende trein is niet  slim in onze ogen. We begrijpen als er wat ruimte komt dat je dit om politieke redenen doet maar bestuurlijk vinden wij dit jammer. Liever doorpakken en het net niet halen dan nu al op de rem gaan staan.

Voorzitter en wat we dan lezen is dat het wordt gedekt door de algemene reserve of de pot frictiekosten. We missen bij het financieel meerjarenperspectief onze ratio’s bij dit voorgestelde beleid. Is dit een bewuste keuze?  Wat is bij dit beleid de stand van onze reserve? Tevens verzoeken wij het college ons meer duidelijkheid te verschaffen over het budget van de frictiekosten. Wat staat hier voor, wat hebben we er al uitgehaald, wat gaan we er nog uithalen en wat is onze verwachting voor de komende periode?

Voorzitter, de bedrijfsvoering geeft ons wel een beetje zorg. De druk is hoog dat beseffen wij. Toch zien wij niet veel output de laatste maanden? In gesprekken met medewerkers krijgen wij signalen dat ook niet alles helemaal naar wens verloopt. Maar ook vanuit de samenleving komen ervaringen die ons zorgen baren. Ook vanuit samenwerkingsverbanden en gesprekken met andere besturen krijgen wij signalen binnen. Voorzitter, bij veranderingen piept en kraakt het altijd, dat beseffen wij. Toch willen wij het college vragen hier zeer scherp op te letten. Want ook wij willen dat de organisatie kantelt maar zij mag niet omvallen. College, let op uw zaak.

Voorzitter, wat onze fractie mist is een terugblik, een kijkje achter ons. Wat hebben wij de afgelopen jaren in de snelheid van de trein verloren. Welk beleid hebben wij gestaakt, gekort, beknibbeld omdat we hiervoor geen geld meer hadden. Te denken valt aan IBOR. Kijk eens naar de staat van onze groenvoorziening op dit moment. Dat mag of moet wat ons betreft een niveau hoger. Ook hebben wij een greep gedaan in de voorziening Wegen. Nu er weer ruimte komt is het goed bestuur om dit weer aan te vullen. Voorzitter, wij verzoeken het college hierbij met de begroting nadrukkelijk op terug te komen.

Voorzitter, tot slot de autonome ontwikkelingen.

Incidenteel aframen parkeergelden? Graag toelichting waarom die in 2016 zoveel lager zijn? De Nijkerkse binnenstad is nu toch veel aantrekkelijker geworden?

De havenkom, voorzitter dit beleid ondersteunen wij, maar om zo het geld uit te geven zonder een raadsvoorstel is wel wat kort door de bocht. En let op, de reden dat er niet ontwikkeld is wordt ook veroorzaakt door een bodemverontreiniging die ter plekke aanwezig is. Wij betwijfelen of dit budget dan wel toereikend is. Een betere voorbereiding was misschien wel op zijn plaats.

Het Baken, voorzitter, hier nog een meevaller van € 67.000. De tegenvaller is ook al bekend. Hoe kan zoiets gebeuren, blijft bij ons de vraag.

Bibliotheek, € 42.000, besloten is hen te compenseren. Hoezo autonome ontwikkeling?

Voorzitter, de tijd is te kort, ik moet afronden, ons betoog maakt duidelijk dat het dit college soms aan visie ontbreekt. Zij is op een rijdende trein gestapt. Maar op één punt ziet zij wel een duidelijk punt aan de horizon. Op pagina 20 geeft het college aan dat zij er vanuit gaat dat vanaf 2018 een nieuwe coalitie aan zal treden. Voorzitter, is deze opmerking tekenend voor de samenwerking in de huidige coalitie? U zult begrijpen, wij zijn op voorhand geen tegenstander van een nieuwe coalitie. Maar tot die tijd roepen wij het college op het oog op het spoor te houden. Dan zien we vanzelf wanneer die volgende wissel komt.